کد مطلب:45315 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » سياست و حكومت

نصب ولي فقيه به چه صورتي است و با توجه به عدم عصمت ولي فقيه چگونه قائل به مطلقه بودن ولايت فقيه هستيم؟

نصب الهي ولي فقيه نصب عام است، يعني هر فقيهي كه عادل زمان شناس و داراي توان كافي در مديريت كلان اجتماعي باشد از سوي خداوند منصوب است ليكن نقش مجلس خبرگان كشف و تشخيص فردي است كه اين خصوصيات را دارد. همچنين اگر ولي فقيه شرايط لازم را از دست داد از ولايت معزول است. يكي از وظايف مجلس خبرگان كنترل رهبري و بررسي اين مسئله است كه آيا رهبر موجود شرايط لازم را همچنان دارا است يا اين كه فاقد برخي از آنها شده است. بنابراين نصب و عزل الهي به نحو ثبوتي است ولي نقش مجلس خبرگان اثباتي و كشفي است. به عبارت ديگر خبرگان كه تركيبي از فقهاي عادل مي باشند به وكالت از مردم عمليات كارشناسي را انجام مي دهند و ولي امر را شناسايي مي كنند. اين از نظراسلامي كاملا مقبول است زيرا رجوع به خبره در تعيين مصداق مي باشد و مشمول آيه (فاسئلوا اهل الذكر ان كنتم لاتعلمون) است. مقصود از (ولايت مطلقه فقيه) آن است كه دايره اختيارات ولي فقيه محدود به احكام اولي و ثانوي و قوانين مدون نيست. بلكه هرگاه مصالح عاليه و الزامي جامعه اسلامي ايجاب كند كه موقتا برنامه اي برخلاف آنها انجام شود ولي فقيه مي تواندبه آن كار اقدام نمايد. به عنوان مثال در فقه اسلامي تخريب مسجد حرام مي باشد. اكنون اگر به تخريب مسجدي جهت خيابان كشي حاجت افتاد چه بايد كرد؟ يك رويكرد (نظريه مخالف ولايت مطلقه) آن است كه تا زماني كه تخريب مسجد به حد ضرورت نرسد يعني چنان كارد به استخوان نرسيده كه هيچ راه حل ديگري جز تخريب آن نباشد نمي توان آن را تخريب نمود. رويكرد ديگر (ديدگاه ولايت مطلقه) آن است كه: شارع مقدس به ولي امر اجازه داده است كه در صورت مصلحت اهم دست به اين كار بزند و لازم نيست آن قدر صبر كند كه براي جامعه مشكلات عديده اي پديد آيد و مسئله را به حد ضرورت و حكم ثانوي برساند. حضرت امام پس از ذكر مثال فوق مي فرمايد: اگر بخواهيم در اين گونه امور دايره ولايت را به احكام ثانوي محصور كنيم هرگز نمي توانيم تمدن داشته باشيم. و همواره جامعه اسلامي گرفتار ركود درماندگي و عقب افتادگي خواهد بود. از اينجا روشن مي شود كه ولايت مطلقه مطلق به معناي عام نيست بلكه از جهاتي مقيد است و قيد آن (مصالح اهم اجتماعي) مي باشند و او فراتر از آنها ولايتي ندارد. ولايت مطلقه به معنايي كه گفته شد نيازمند عصمت نيست، زيرا مقصود از ولايت در اينجا (ولايت اعتباري) است و ربطي به مقامات تكويني ائمه(ع) كه متكي بر عصمت است ندارد. مسئله امكان خطا درست است ولي از آن گريزي نيست زيرا اگر اختيارات لازم از ولي فقيه گرفته شود مصالح اجتماعي مسليمن بر زمين خواهد ماند. افزون بر آن ساز و كارهايي براي رساندن خطاها به حداقل ممكن در نظام اسلامي وجود دارد كه نيازمند بحث تفصيلي است. لزوم اطاعت از ولي فقيه در احكام حكومتي و اجتماعي است و اين تا زماني است كه كفايت او پابرجاست و برخلاف حق و عدل و مصلحت جامعه حكم نمي راند. براي آگاهي بيشتر ر.ك: ولايت فقيه آيت الله جوادي آملي.